ŞƏRQ HİKMƏTLƏRİ SİLSİLƏSİNDƏN
BUDDA
*Həqiqəti bilməməkdir şərrin koku... Yandınsa, busbutun yanmalısan – tozun-kulun qalmadan, hec hansı iz qoymadan...
KONFUSİ
*Almaz cilalanmayınca qusursuz olmadığıtək insandaacı cəkməyincə kamilləşməz. ildiyinibiləninarxasıncagedin, bildiyinibilmə - yə niduyuqsalın, bilmədiyinibilənioyrədin, bilmə diyinibilməyəndənqacın. Gunəşinsənə catmağını istəyirsənsə, kolgədəncıx. İnsanhərharayollanırdayollansın, oyerə butunvarlığıylagetməlidir. İşindənzovqalanlarhəmişə guləruzolurlar. Qaranlığasoyuncə qalxdabir şamyandır. Qışqıranı piseşidirlər.
Qorxubilmədikcə qəlbə qorxuyoxdur. Sabahneyləyəcəyinibilməyəninsanbədbəxtdir. Unutmaqmumkunolsaydı, həyatişgəncəyə donərdi.
Yaşamaqdan nə anladım, olumdən nə an la yam?!. Yolları ayrı olanlar biri-birinə gənəşməzlər.
Zamanın pula bənzəri var; luzumsuz yerə sərf edil mədikcə daim yetər.
Həzrət ƏLİ
*Allah kimi koməksiz qoyubsa, o da məğlub olacaq. Allah qorxusuyla tokulən goz yaşları gozlərin nurudur. Bədənin sağlamlığı həsədin azlığındandır. Bir məmləkətdə ki ayaqlar baş olur, başlar ayaq altda qalar. Cahillər coxalan zaman ariflər qərib olur. Əldən getməyincə dəyərini anlaya bilmə yəcə yi - miz iki şey var; sağlamlıq və gənclik. Gozunun nurunu artırmaq istəyən, Allah qorxusuyla ağlasın.
Haqsızlıq onundə əyilməyin. Cunki haqqınızla birgə şərəfinizi də itirərsiniz.
Hec vaxt umidsiz olma; umidsizlik ozu kufrdur. İnsanın aldığı hər nəfəs olumə doğru atdığı addımdır.
İnsanlar yuxudadır; ancaq olən vaxt oyanırlar. Mal-mulk insanın gozunu doyurmaz; calış ki, konlun zəngin olsun.
Olumu unutmaq qəlbin paslanmağındandır. Sən ozunu kicik varlıq sayırsan, fəqət ən boyuk aləm səndə sığıbdır.
İmam ƏZƏM
*Bilmədiklərimi ayağım altına yığsaydım, başım goy lərə dəyərdi.
RUDƏKİ
*Zamanın axarından oyrənməyən kəs daha hec hansı muəllimdən hec nə oyrənə bilməyəcək.
Həllac MƏNSUR
*Allahım! İnsanlar Səni verdiyin nemətlər uzundən sevirlər; mən isə verdiyin bəlalar uzundən sevərəm Səni.
Qəlbimdəkindən bir zərrə dağlara atılsa, hamısı əriyərdi... Eşq icində qılınacaq bir namazın abdəsti ancaq qanla alına bilər (dar ağacındaykən axan qanından ovuclayıb qollarına surtərkən dediyi sozlərdir).
ƏlFərabi TURKİ
*Əsl insan ruhdur. Rəzilliklər tənin ruha qarışmağından doğur. İlk movcudun varlığı ən ustun varlıq olduğundan gozəlliyi hər gozəlliyin fovqundədir. Maddədən butunluklə sıyrıldığımız an zehnimiz
ilk movcudu ən mukəmməl şəkildə qavrayar. Ruh səadət halında tənə mohtac deyil. Ruhun mukəmməlliyi təndən qurtul ma ğındadır. Sevgi də Allahdan gəlmişdir.
Mahmud KAŞQARLI
*...Gordum ki, Uca Tanrı dovlət gunəşini turklərin burclərindən doğurmuş...
İmam QƏZALİ
*Butun mocuzələr təbii və butun təbiət mocuzəvidir. Cahillərlə mubahisəyə girişməyin. Mən hec onları yenə bilmədim. Ey ozun bilməyə gucu yetməyən, Tanrını necə dərk edəcəksən?
Tovhidi Şeytandan oyrənməyən kafirdir. Həqiqətlərə yetməyin daim dəlil ilə olduğunu sananlar Allahın geniş və sonsuz rəhmətini azaltmış olurlar. Həqiqi elm, sahibində Allah qorxusu oyandırar
və artırar.
Hər şey elə yaranmışdır ki, ondan daha yaxşısı ola bilməzdi. Butun ağıllar toplaşıb nə qədər gozəl və yaxşı duşunələr, yenə bundan gozəlini yarada bilməzlər. Dunyada hər nə yaranıbsa hikmət və ədalətlə yaranıb, daha bundan da kamil yaranış mumkun deyil.
Yusif BALASAQUNLU
*Bilik də muşkə bənzəyir; nə qədər gizləsən, yenə ətri hər yana yayılar. Hayandan gəlirəm... Hayana yolum?!.
Omər XƏYYAM
*Noldu gəlişimdən-gedişimdən məna?!
Əbdulqadir GİLANİ
*Allahını axtaran O-nu tapır. Bəlalar qula Cənabi Haqqın qapısını calmağı oyrə dir. Dunya hər kəsi boğacaq qədər bir əngin dənizdir. Əlinə kecməyəcək nəyi isə axtarmaq ən boyuk bə ladır.
İbn ƏRABİ
*Aləmdəki surətlərin hamısı Həqqin dilləri olub O-nu oyməkdədir. Bir momin inanclarını Qurandan alır. Elmin rutbəsi, şubhəsiz, imanın rutbəsindən ustundur.
Fikir və fəlsəfə yolu əsla mərifət verməz. Gormursənmi Həzrət Peyğəmbər ... Quran ilə duş mən olkəsinə yollanmağı bizə yasaq etmişdir. Axı bu, duşmənlərin (Qurana)... sayğısızlığı uzundən təcavuzə yol acar!..
Goylərdə və yer uzundə hər nə varsa Haqqındır. Hər elmin əsli elmi-ilahidəndir. ...İcində insani-kamil var olduqca aləm daima qorunmuş olacaqdır.
İnsan Haqqın zuhurundan bir parcadır, Həqq isə insanın əsli, ilk qaynağı. Kafirlərdən başqa hec kimsə Tanrı rəhmətindən umid kəsməz. Quranı yəhudi rəvayəti ilə təfsir eləyən kimsə Həzrət Məhəmmədin buyruğunu rədd etmiş olur.
Şəmsi TƏBRİZİ
*Allah bir insanı sənin əlinlə ayağa qaldıracaqsa, sən necə əlini uzatmazsan? Allah səni insanlara sevdirmək istəyir, sənin dağılmış parcalarını toplayır. Eşqə nankorluq etmə! Bil ki, gunəşə baxmağa cəsarəti olmayan kolgədə qalmağa, kolgəni işıq sanmağa məhkumdur.
Bir insan Allahdan başqa kimsəyə ehtiyacı olmadığına inanırsa, Allah da onu başqasına mohtac eləməz. Duzənim pozulur, həyatım alt-ust olur deyə narahatlıq kecirmə. Haradan bilə bilərsən həyatın altının ustundən daha yaxşı olmayacağını?
Eşqi qələm yazmaz ki, kitablarda tapasan. Əgər Kəbəni birdən-birə aradan gotursəydilər, adam lar gorərdi ki, bir-birinin konlunə sitayiş edir lər.
Haqq yolunda irəliləmək urək işidir, ağıl işi deyil!.. Yolgostərənin daim urəyin olsun...
Musiqinin ahəngində bir sirr saxlanır; əgər onu faş etsəydim, dunya alt-ust olardı. Şeytanda insandakı əlamətlərin biri xaric hamısı var. Şeytanda əskik olan bir tək eşqdir. Şeytanın insanı cəkə bilməməyi eşqsizliyindəndir.
Şeyx Mahmud ŞƏBUSTƏRİ
*Səhraya cıxanda arifə ağac da deyir ki, mən Haqqam.
Hafiz ŞİRAZİ
*Konluylə sozu bir olana qurban olum.
Ubeydullah ƏHRAR
*Elə zamanlar olur ki, butun səslərin, ruzgarların, suyun, yağmurun Allahı zikr elədiyini eşidirəm...
Pir Sultan ABDAL
*Bu dunya dediyin bir sınıq yaydır
Əvvəli toy-duyun, axırı vaydır,
Dord qapılı ulu xoş bir saraydır,
Qonan kocər imiş, qalan əylənməz.
Cəhənnəm dediyin odun-ocaqsız,
Hər kəs atəşini burdan goturur.
Donən donsun, mən donməzəm yolumdan...
Ərzurumlu İbrahim HAQQI
*Dunya ilə olan konul zərərdədir.
Ozumu axtarıram; gorən varmı?..
Cənab ŞƏHABƏDDİN
*Azadlıqdan da şirin bir əsarət vardır: Eşq... Korlar məmləkətində gormək bir xəstəlik sayılar. Kohnə fikirlərin paslanmış mismarlara bənzəri var; sokub atmaq cox cətin olur.
Cəbran Xəlil CƏBRAN
*Arxan gunəşə doğru dayansan, ancaq oz kolgəni gorərsən. Bir adam bir yuxu gordu və oyananda yuxu yozanın yanına getdi ki, yuxusunu yozdursun. Yuxu yozan dedi yanıma ayıqkən gorduyun yuxularla gəl ki, mənalarını soyləyə bilim. Boyuk şair sukutumuzu dilə gətirməyi bacaran kəsdir.
Ən uzun omur ilə ən qısa omur arasında elə də fərq olmadığını əhatələndiyiniz sonsuzluğu duşununcə anlarsınız.
Gunahsız yalnız o kəsdir ki, başqasının torətdiyi cinayətdə ozunun də payı olduğunu hiss edir.
Hec vaxt deməyin qəlbimin yolun tapdım; deyin yoluma cıxan qəlbimə tuş gəldim. Hər qışın qəlbində bir titrəyən bahar vardır...
Həyatda insanın, ozunə “sən uduzdun” deməyindən də cətin hec nə ola bilməz. İnsanın dəyəri nəyə nail olduğunda deyil, məhz nəyə can atdığındadır. Qururlu olmaq – sənə lazım olandan azını goturmək deməkdir. Mən dənizin sirrini damladan oyrəndim. Şeiriyyət – sevincin, ağrının, heyrətin, bir az da yazı qaydalarının qarışığıdır.
ƏBDUSSƏLAM
*Elmlər Allahın yaratdıqlarının ifadəsidir.
Cəlal MƏMMƏDOV